Pronatie, Overpronatie en antipronatie
Wat is pronatie?
Pronatie is een natuurlijke beweging van de voet die behoort tot het normaal functioneren van de voet. Het is een beweging waarbij de voet naar binnen draait en daardoor een juiste afwikkeling van buiten (kleine teen) naar binnen (grote teen) mogelijk maakt. Er wordt hierbij rek gezet op de peesplaat in de holte van je voet. Bij de afwikkeling trekt deze als een elastiek samen, wat lopen makkelijk en met weinig energie mogelijk maakt. Omdat je tijdens het lopen met het andere been naar voren zwaait, is de druk op je voet, die dan proneert, 3 tot 4 keer je lichaamsgewicht.
Overpronatie
Bij overpronatie is er teveel bewegingsuitslag, dus teveel pronatie. Je voet wordt daardoor verkeerd belast en wordt instabieler. Hierdoor wordt normaal afwikkelen moeilijk en er kunnen allerlei klachten ontstaan.
De echte reden waarom overpronatie ontstaat is niet duidelijk. Een verklaring voor overpronatie zou kunnen zijn dat de banden en spieren, met name de kleine voetspieren, te zwak zijn. Hierdoor is de middenvoet leniger en minder stabiel, de voetboog zakt te veel in tijdens de belasting van de voet in de steunfase.
Een andere verklaring kan een te stijf bovenste spronggewricht, ofwel enkelgewricht, zijn. Doordat deze te stijf is, kan deze niet goed meebuigen bij afwikkelen en zal de voet een compensatoire beweging zoeken om toch te kunnen doorbewegen: overpronatie. Deze overpronatie corrigeren, zou problemen met zich kunnen meebrengen. In dit geval moet de oplossing gezocht worden in het enkelgewricht.
Blessures
Overpronatie wordt vaak geassocieerd met hardloopblessures. Maar het is niet zo dat overpronatie altijd leidt tot een blessure. Er zijn veel factoren die blessures kunnen veroorzaken, denk aan voettype, looppatroon, voorgeschiedenis en opbouw van je trainingen. Het Loopcentrum doet een uitgebreide analyse om dit in kaart te brengen.
Het is belangrijk dat spieren en gewrichten sterk en soepel zijn om de krachten op te vangen. De gewrichten van enkel, middenvoet en grote teen moeten lenig zijn voor de afzet.
Je lichaam zal altijd compenseren voor een stijfheid/bewegingsbeperking. Bijvoorbeeld bij een stijf bovenste spronggewricht zal de voet compenseren door iets meer door te zakken.
Antipronatie
Een antipronatie schoen begeleidt je voet tijdens het afwikkelen. De voeten worden ondersteund tijdens het lopen onder de voetboog waardoor je voet minder naar binnen toe knikt. De druk wordt hierdoor anders verdeeld. Het is niet altijd noodzakelijk om bij overpronatie te kiezen voor een antipronatieschoen. Afhankelijk van de mate en de oorzaak van de overpronatie kan een antipronatieschoen in enkele gevallen zelfs averechts werken.
Bijvoorbeeld bij een te stijf bovenste spronggewricht zal de voet in een neutrale schoen de bewegingsvrijheid hebben om te compenseren. Met een antipronatieschoen kan het zijn dat de voet in de afzet gehinderd wordt, waardoor andere klachten of blessures kunnen ontstaan.
Het is belangrijk rekening te houden met de persoon, de voorgeschiedenis en doelen. Laat je looppatroon altijd analyseren! Het kan zijn dat je als beginnend hardloper advies krijgt voor een antipronatie schoen. Door gerichte training worden je gewrichten, spieren, banden en pezen sterker. Daardoor kan een lichte antipronatie schoen of neutrale schoen wellicht na een tijd beter bij jou passen.
Hardlopen kan dus ook wanneer je overproneert. Zorg ervoor dat je weet hoe je voeten bewegen en landen, kies schoenen die jou de juiste ondersteuning bieden en train op een verstandige manier.